Hoe Duitsland woont: een spiegel van cultuur, generatie en gewoonten
Wat betekent ‘thuis’ voor de Duitser anno 2025?

Volgens een nieuw onderzoek dat XXXLutz liet uitvoeren onder ruim 2.000 respondenten, is het huis veel meer dan een plek om te slapen of te eten. Het is een persoonlijke biografie in vier muren: een ruimte waar veiligheid, identiteit, familie en gewoonten samenkomen. De studie So wohnt Deutschland schetst een veelzijdig beeld van de Duitse wooncultuur, vol contrasten tussen generaties, regio’s en levensstijlen.

Thuis als emotioneel anker
De onderzoekers van YouGov omschrijven het huis als een emotionele ankerplaats in onrustige tijden. Klimaatverandering, geopolitieke onzekerheden en de nasleep van crisissen zorgen ervoor dat Duitsers zich sterker aan hun huis hechten. De eigen woning biedt grenzen, rust en controle – een tegenwicht voor een steeds complexere buitenwereld. Toch is het begrip ‘thuis’ allesbehalve eenduidig. Voor de één is het een plek van geborgenheid, voor de ander een praktisch ingerichte leefruimte. XXXLutz wilde weten hoe verschillend die beleving is tussen mannen en vrouwen, jongeren en ouderen, stad en platteland.

Mannen zoeken functionaliteit, vrouwen geborgenheid
Een van de opvallendste verschillen zit in de manier waarop mannen en vrouwen hun woning ervaren.
Uit de cijfers blijkt dat 70 procent van de vrouwen hun huis vooral associeert met geborgenheid, terwijl bij mannen functionaliteit vooropstaat (43 procent tegenover 28 procent van de vrouwen).

Vrouwen blijken ook emotioneler te wonen: zij decoreren vaker met persoonlijke herinneringen, foto’s en cadeaus, terwijl mannen hun woonruimte nuchterder benaderen. Opvallend is dat vrouwen zich ook vaker laten inspireren door sociale media (24 procent tegenover 19 procent van de mannen), terwijl mannen en vrouwen hun eerste wooninspiratie nog altijd vinden in het traditionele woonwarenhuis, precies het domein waarin XXXLutz actief is.

 

Generaties op eigen woonplaneet
De kloof tussen generaties is eveneens duidelijk zichtbaar. Generatie Z (18–24 jaar) blijkt verrassend praktisch ingesteld. Zij hechten het meest aan de prijs (82 procent let er bewust op bij de aankoop van meubels) en besteden veel aandacht aan doe-het-zelfprojecten. Het zijn jonge “DIY-heimwerkers” die experimenteren met hun eigen inrichting en zich minder vastleggen op één stijl.

Bij Millennials (35–44 jaar) overheerst het verlangen naar herinneringen: reis- en ervaringsobjecten krijgen een prominente plek. De oudere Boomers (55+) daarentegen koesteren een sterke familiegerichte wooncultuur. Hun huis is minder trendgevoelig en meer een plek van continuïteit, waar het vertrouwde de boventoon voert
.
Regionale verschillen: van Hamburg tot Saarland
De studie laat zien dat wonen in Duitsland ook sterk regionaal gekleurd is. In Köln hechten inwoners het meest aan individualiteit (37 procent) en zetten zij design boven kwaliteit – een trend die ook zichtbaar is in Hessen en Schleswig-Holstein. In Hamburg daarentegen draait wonen meer om beleven dan om slapen: slechts 80 procent van de inwoners associeert het huis met rust of nachtrust, ver onder het landelijk gemiddelde van 92 procent. Het Saarland onderscheidt zich door een hoge mate van gastvrijheid – bijna 60 procent van de Saarlanders gebruikt het huis om samen te komen met familie of vrienden – terwijl Saksen juist hechten aan privacy en hun woning vooral zien als persoonlijke leefruimte.

Het thuis als gezinscentrum
Het Duitse ‘Zuhause-Gefühl’ is onlosmakelijk verbonden met familie. Bijna de helft van de respondenten denkt bij hun huis aan hun partner (49 procent) en 35 procent aan hun kinderen. Maar ook huisdieren spelen een grote rol in het gevoel van thuis: 39 procent noemt hen zelfs belangrijker dan ouders of kinderen. De cijfers laten zien hoe sterk emotie en zorg verweven zijn met het idee van huiselijkheid

Interessant is dat deze emotionele waarde verschilt naar levensfase. Jongeren associëren hun huis vooral met jeugdherinneringen, terwijl 35- tot 44-jarigen het koppelen aan belangrijke levensmomenten, zoals de geboorte van een kind. Bij ouderen verschuift de focus naar herinnering en herdenken, het huis als plaats van reflectie.

Een multifunctioneel huis
Sinds de coronaperiode is de woning meer dan ooit een multifunctionele ruimte geworden.
De meeste Duitsers gebruiken hun huis om te koken (gemiddeld 88 procent) en te werken: vier op de tien doet inmiddels een deel van het werk vanuit huis. Vooral jonge volwassenen tussen 25 en 34 jaar maken gebruik van het homeoffice (55 procent), met München als koploper onder de steden. In Thüringen en Saksen is thuiswerken daarentegen het minst populair. Ook de sociale functie van het huis blijft belangrijk. Vrouwen nodigen vaker gasten uit dan mannen, en de gastvrijheid stijgt opvallend bij mensen boven de 55.

Stijl en smaak: tussen modern en mix
Wat inrichting betreft, tonen de Duitsers een voorkeur voor variatie boven dogma.
Bijna een derde (31 procent) kiest voor een mix van stijlen, een soort “villa Kunterbunt” van klassiek, modern, Scandinavisch of landelijk. Toch blijven de stijlen modern (18 procent) en klassiek (16 procent) de populairste keuzes.

Berliners onderscheiden zich met een uitgesproken voorkeur voor modern design (28 procent). De meeste mensen personaliseren hun huis met foto’s, kunst en planten, tastbare symbolen van individualiteit. Daarbij verschillen generaties sterk: jongere bewoners grijpen naar DIY-projecten, terwijl ouderen vooral familiefoto’s en erfstukken gebruiken om hun woonruimte betekenis te geven.

Kopen met het hoofd, niet alleen met het hart
Wat alle Duitsers verbindt, is hun prijsbewustzijn. Voor 72 procent is de prijs het belangrijkste criterium bij meubelaankopen, gevolgd door kwaliteit (60 procent) en design (58 procent). Met name de jongste generatie kijkt scherp naar de portemonnee, terwijl oudere consumenten meer waarde hechten aan duurzaamheid en comfort. In sommige regio’s, zoals Hessen en Schleswig-Holstein, krijgt design echter de voorkeur boven kwaliteit. Daarnaast groeit het bewustzijn rond duurzaamheid: één op de vijf respondenten noemt milieuaspecten als belangrijk aankoopcriterium, vooral in Bremen, Berlijn en Rheinland-Pfalz.

Een samenleving van woondiversiteit
De conclusie van de XXXLutz-studie is helder: Duitsland woont diverser dan ooit. Er bestaat geen uniforme woonstijl of voorkeur; het woonlandschap weerspiegelt de pluraliteit van de samenleving zelf. De betekenis van “thuis” blijft fluïde – soms praktisch, soms emotioneel, vaak beide tegelijk. Voor de meubelhandel biedt deze kennis waardevolle inzichten. Winkels als XXXLutz opereren in een markt waar klantbehoeften uiteenlopen van prijsgericht tot emotioneel, van online tot ambachtelijk, en waar het huis steeds meer een verlengstuk is van de persoonlijke identiteit.