Form Follows Impact: Hoe een fietstocht de basis legde voor circulaire meubelontwerper
“Rick is een bevlogen verbeteraar met veel kennis van zaken. Duurzaamheid is een complexe materie, en Rick is erin geslaagd om dit begrijpbaar te maken.” – Dirk van Deursen, Transitieaanjager meubels, innovatie & duurzaamheid Koninklijke CBM “Deze gids wil je binnen handbereik op je bureau hebben liggen. Een onmisbaar overzicht dat jarenlang te gebruiken is als naslagwerk.” – Diana Janssen, ambassadeur van duurzaam design en directeur van BNO, de grootste ontwerpcommunity van Nederland
In een tijd waarin grondstoftekorten en fragiele toeleveringsketens het nieuwe normaal zijn, verschijnt er een gids die nuchterheid paart aan urgentie: Snelstartgids Circulaire Meubels, geschreven door ontwerper en onderzoeker Rick Porcelijn. Geen modieus manifest, maar een rijk geïllustreerd, praktisch boek dat ontwerpers, makers, doe- het-zelvers én beleidsmakers concrete handvatten biedt voor circulaire keuzes in meubels en interieurs. En de oorsprong ervan? Een fietstocht met tentje van Amsterdam naar Rome.
VAN SPEELTUIN TOT SYSTEEM- VERANDERING
“In 2011 fietsten mijn vrouw en ik met onze twee kleine kinderen, en een klein trekkerstentje, van Amsterdam naar Rome,” begint Rick Porcelijn. “Een simpel avontuur, dachten we. Maar het werd een reis die ons leven veranderde.” De tocht, die begon uit behoefte aan rust en verbinding na een intens jaar van werk en verlies, mondde uit in een herijking van hun hele levensstijl. Langs de route zagen ze afvalbergen, verdwijnende gletsjers, en de grillen van extreem weer. “Maar we ontdekten ook wat écht telt: de verbondenheid als gezin, de ongekende schoonheid van de natuur en de hartelijkheid van vreemden,” herinnert Rick zich. Terug thuis verkocht het gezin hun auto, stopte met vliegen, consumeerde minder en begon een zoektocht naar eenvoud, betekenis en duurzaamheid.
DE GIDS ALS ANTWOORD OP SYSTEEMFALEN
De Snelstartgids Circulaire Meubels is het resultaat van die zoektocht. “Circulair denken is geen vrijblijvend toekomstideaal meer,” zegt Rick. “Het is een economische en ecologische noodzaak geworden.” Hij wijst op de kwetsbaarheid van mondiale ketens, zichtbaar tijdens de pandemie en door grondstofschaarste. “Wat als er straks niets meer via Rotterdam binnenkomt?”
De gids biedt een helder alternatief. Niet met jargon of moreel vingertje, maar met toegankelijke symbolen, infographics en praktijkvoorbeelden. “Ik wilde complexe systemen inzichtelijk maken, zodat iedereen, van professional tot hobbyist, direct aan de slag kan.”
VAN WINKELINTERIEUR NAAR WERELDBEELD
Rick is geen buitenstaander die van de zijlijn commentaar levert. Hij ontwierp toekomstbestendige winkelconcepten voor o.a. Dille & Kamille, Albert Heijn en Bruna, evenals de boekenafdeling van de Bijenkorf. Zijn aanpak? Flexibel, demonteerbaar en visueel krachtig. “Ik begon mijn projecten niet alleen met een schets, maar werkte ook mee op de winkelvloer. Je leert pas echt hoe iets functioneert als je het zelf ervaart.” Tegelijkertijd trok hij zich regelmatig terug in zijn atelier voor onderzoek: “Dat was mijn bliss. Daar onderzocht ik de impact van materialen, ecosystemen, en de rol van ontwerpkeuzes in circulariteit.”
Een van zijn bekendste experimenten: het doorrekenen van één en dezelfde kast, maar dan gemaakt uit tien verschillende materialen. “De RVS-versie bleek honderd keer vervuilender dan de houten. De energie voor die kast stond gelijk aan een autorit van Amsterdam naar Nice. Dán ga je nadenken.”
DRIE FUNDAMENTEN, ÉÉN FRAGIEL EVENWICHT
De gids bouwt voort op een radicale, maar heldere definitie van duurzaamheid, bestaande uit drie voorwaarden: het gebruik van feitelijk onderbouwd duurzame materialen, een extreem lange levensduur bij voorkeur 200 jaar, mét revisie en onderhoud en tot slot volledige recyclebaarheid: ‘schoon en mono’, zonder vervuilende toevoegingen. “Elk van die drie moet kloppen. Als er één ontbreekt, stort het kaartenhuis in,” stelt Rick. “Dat klinkt logisch, maar in de praktijk blijkt het verrassend makkelijk om het te verprutsen.” Hij geeft concrete voorbeelden: “Spaanplaat met melamine is oké. Maar MDF met dikke lak? Dat is afval. Zelfs een beetje plamuur of giftige lijm kan het verschil maken tussen recyclen of verbranden. Soms maakt één verkeerd handvat een hele partij onbruikbaar.”
FORM FOLLOWS IMPACT
De filosofie achter het boek vat Rick samen in drie woorden: Form Follows Impact. Het is een variatie op het modernistische adagium van Louis Sullivan, maar met een ecologische inslag. Vorm volgt niet louter functie, maar de impact op mens en planeet. “Esthetiek mag nooit een excuus zijn om milieu- impact te negeren,” stelt hij. “Een meubel kan prachtig ogen, maar als het niet demontabel is of giftige materialen bevat, is het geen duurzaam ontwerp.” Daarom moedigt hij ontwerpers aan om niet alleen met hun pen, maar ook met hun rekenmachine te ontwerpen. De gids bevat daarom ook levenscyclusanalyses, materiaalpaspoorten, en CO2-data per materiaalsoort. “Maar ik wilde het niet alleen rationeel maken. Ook intuïtie en context zijn belangrijk. We ontwerpen voor mensen, niet voor tabellen.”
DE ROL VAN HET VERHAAL
Wat deze gids onderscheidt, is dat het niet alleen een praktisch naslagwerk is, maar ook een persoonlijk relaas. De reis naar Rome vormt de rode draad, als metafoor voor trager leven en bewuste keuzes. “We ontdekten hoe krachtig ‘onderweg zijn’ is. Elke dag een klein doel, stap voor stap. Die ervaring heeft me geholpen om ook als ontwerper geduldiger en doordachter te werk te gaan,” zegt Rick. “Je hoeft niet morgen de wereld te redden. Begin met één schroef, één materiaalkeuze. Alles telt.” Zijn vrouw Babette schreef later het boek De Verborgen Impact en richtte de stichting Think Big Act Now op. “We zijn elkaar blijven versterken. Haar verhaal, mijn ontwerpen samen helpen ze mensen anders kijken naar wat ze bezitten en kopen.
‘SPAANPLAAT MET MELAMINE IS OKÉ. MAAR MDF MET DIKKE LAK? DAT IS AFVAL. ZELFS EEN BEETJE PLAMUUR OF GIFTIGE LIJM KAN HET VERSCHIL MAKEN TUSSEN RECYCLEN OF VERBRANDEN’
PRAKTISCH EN PRINCIPIEEL
De Snelstartgids Circulaire Meubels is geen luxeproduct. Het is bedoeld om gebruikt te worden, liefst met vuile handen. “Voor ontwerpers, makers, studenten, beleidsmakers, maar ook voor consumenten die hun eigen huis circulair willen inrichten,” zegt Rick. “Het is een gids voor mensen die willen bijdragen, maar nog niet precies weten hoe.” Daarom zijn alle concepten voorzien van symbolen, voorbeeldcases, en duidelijke scores. “Zonder oordelen. Alleen feiten, inspiratie en uitnodiging tot meedoen.”
HERKENBARE VALKUILEN
Volgens Rick ligt de echte uitdaging in de details. “Kleine dingen maken vaak het grote verschil. Een verkeerd type lijm of kit en je hebt niets meer aan je verder perfecte meubel. Dat leer je door te maken, te testen, te falen.” Hij pleit daarom voor openheid in de keten. “Waarom zouden we geheimzinnig doen over materialen? Geef je kast een paspoort. Laat zien wat erin zit, hoe het is bevestigd, en hoe het gereviseerd kan worden. Alleen zo kunnen anderen er later mee verder.”
TOT SLOT: EEN UITNODIGING
“Deze gids is bovenal een uitnodiging,” besluit Rick. “Een uitnodiging om je eigen zoektocht te beginnen, om te bouwen aan meubels die de wereld niet uitput, maar ondersteunen. Die lang meegaan, herbruikbaar zijn, en als het echt niet anders kan: schoon gerecycled kunnen worden.” Zijn boodschap is hoopvol. “Het hoeft niet perfect. Begin klein. Maak fouten. Leer. En vooral: blijf onderweg. Met zon én tegenwind. Want onderweg ligt de echte verandering.”
‘DEZE GIDS IS EEN UITNODIGING OM JE EIGEN ZOEKTOCHT TE BEGINNEN, OM TE BOUWEN AAN MEUBELS DIE DE WERELD NIET UITPUT, MAAR ONDERSTEUNEN’
De eerste Snelstartgids Circulaire Meubels
‘’Een toegankelijk en visueel rijk boek voor ontwerpers, makers en iedereen die bewust wil kiezen voor circulaire producten, meubels en interieurs.’’
Een urgent en relevant boek – zeker nu grondstoffen en materialen steeds schaarser worden, de afvalberg blijft groeien en de vraag naar duurzame, slimme en betaalbare producten onder consumenten toeneemt. Deze eerste gids ondersteunt iedereen die op zoek is naar meubels, producten en interieurs gemaakt van duurzame materialen, met een extreem lange levensduur en ontworpen voor hergebruik én recycling.
Zónder ingewikkeld jargon. Wél met:
➜ Feitelijke onderbouwing – met heldere scores en symbolen
➜ Direct toepasbare inzichten – in begrijpelijke en toegankelijke taal
➜ Rijke illustraties – met infographics en praktijkvoorbeelden
‘’Het ideale startpunt én naslagwerk voor professionals, designliefhebbers en doe-het-zelvers die willen bijdragen aan een circulaire toekomst.’’
Titel: Snelstartgids Circulaire Meubels Auteur: Rick Porcelijn
Uitgeverij: 16 Mammals
ISBN: 978-94-6511-341-8 Verkoopprijs: € 24,95
Het boek is verkrijgbaar bij alle online boekhandels of bij je favoriete boekhandel om de hoek. Samenwerken, bestellen of een extra indruk krijgen met het inkijkexemplaar?
Contact Rick
- Rick Porcelijn
+31 6 481 727 14
www.16mammals.com
Copyright
© 2025 Business Content Media Den Haag. Niets uit dit artikel of deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, elektronisch, op geluidsband of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever Business Content Media/Vakblad Interior Business magazine.
Dit artikel is verschenen in Vakblad Interior Business magazine editie juni 7, 2025. Nog geen abonnement of wilt u een abonnement cadeau geven? Mail naar linda@businesscontentmedia.nl voor de meest recente aanbieding
