De handgemaakte kattenmeubelen uit Okawa (Japan) slaan internationaal aan. Het is een eeuwenoude traditie in Japan; handwerkslieden die zich verenigen in gilden of andere samenwerkingsverbanden om zo sterker te staan tegen de invloeden van buitenaf. Door de industrialisatie kwam deze traditie vanaf de wederopbouw na de nederlaag van 1945 steeds meer onder druk te staan. Maar het samenwerken op lokaal niveau van handwerkslieden is weer helemaal terug in het moderne Japan, zowel in de miljoenenstad Tokyo als in de kleinere plaatsen, zoals Okawa. Dit stadje van nog geen 40.000 inwoners heeft ongeveer 150 meubelfabrieken en werkplaatsen. Geen wonder dus dat juist hier meubelen op maat voor katten worden gemaakt.
Okawa (de naam betekent grote rivier) ligt in het zuiden van Japan, in de provincie Fukuoka. Al bijna 500 jaar lang heeft het stadje een grote nationale reputatie op het gebied van handgemaakte meubelen. Toen enkele jaren geleden de roep naar traditionele producten, met de hand gemaakt en met zorg voor grondstoffen en de natuurlijke omgeving opkwam besloten zes meubelmakers en zeven andere ambachtslieden zich te verenigen in Okawa Kagu: letterlijk meubelen uit Okawa. De meubelmakers zijn vijf oudere heren en een jonge vrouw: Harimi Tateyoshi. Zij ontwierp meubelen (een bank, een bed en een bijzettafeltje) voor haar favoriete huisdier: een kat.
Op schaal
Zij deed dit omdat de kat altijd op de bank en in bed lag. “Op zich heel plezierig, maar ik vond toch dat mijn kat een eigen plek nodig had. Ik koos voor het op schaal maken van haar twee favoriete plekken in huis: de sofa en het bed.” De filmpjes die zij maakte van haar kat en die ze online zette werden een hit. “Waar kan je deze meubelen kopen? Wat kosten ze? Ik werd overweldigd door de vele reacties, met name vanuit het buitenland. Mijn collega’s van Okawa Kagu hebben met me meegedacht hoe ik deze meubeltjes in een kleine serieproductie zou kunnen maken. Uiteindelijk heb ik voor twee kleine, lokale werkplaatsen gekozen. Hiromatsu Wood Work maakt de bankjes en de tafeltjes en mijn eigen bedrijf, Tateyoshi Wood Crafts, maakt de bedjes.” Meneer Hiromatsu: “Ik maak ook meubilair voor kinderen op maat, dus werken met een andere schaalverdeling ben ik gewend. Maar toen het verzoek kwam om een sofa voor een kat te maken dacht ik: waarom? Het is maar een kat. Inmiddels weet ik dat katten voor sommige mensen net zoveel betekenen als een kind, dus is het voor mij niet meer raar of vreemd.” Het leuke van het idee is dat het baasje en de kat exact dezelfde meubelen kunnen hebben, want maatwerk is het motto van de ondernemers in Okawa.
Grenen
Het lichtgewicht bankje wordt door Hiromatsu en zijn jonge medewerker gemaakt van Amerikaans grenen. Waarom het hout van dennen? “Het is licht van gewicht en toch redelijk sterk en goed bewerkbaar met een zaag of een schuurmachine. Om het op deze schaal te kunnen maken moet het wel met de hand worden gemaakt en er zijn er niet zoveel meer die dat nog kunnen”, zo grijnst de grijsaard naar zijn veel jongere collega. Over het maken van de bedjes zegt Tateyoshi: “Ik had aanvankelijk niet de kennis om de schaal te verkleinen, maar uiteindelijk hebben we gekozen voor een houten plaat van 27 mm dik, min of meer een standaardmaat. Inmiddels kunnen we het ontwerp ook uitvoeren in 15 mm dik hout. Ik zeg hout, omdat met multiplex of fiberplaten werken op deze schaal nog lastiger is dan met hout. En hout is ook veel puurder en natuurlijker.” Tateyoshi en haar twee medewerkers houden de traditie van houtbewerking in Okawa hoog. Maar waar zijn de kattenmeubelen te koop? Ook hier komt het kleinschalige en zeer lokale van het project naar boven: wie een meubel voor de huisvriend wil bestellen moet contact opnemen met de gemeente Okawa. Geen webshop, geen keten van designwinkels die de prachtige bankjes en bedjes verkoopt. Zelf bellen en in het Japans aanvragen bij de afdeling verkoop van de gemeente Okawa. Voor zij die dit aandurven of gewoon naar het leuke promofilmpje willen kijken is de site te bezoeken.
