De Arte-documentaire ‘How IKEA Plunders The Earth’ uit 2023 werpt een kritische blik op het milieubeleid van de meubelgigant IKEA. De documentaire onthult een aantal zorgwekkende praktijken, waaronder het plegen van roofbouw in beschermde bosgebieden, het verdoezelen van illegale houtkap met gekochte certificaten, en het wereldwijd opzetten van monocultuur plantages die leiden tot bodemerosie en biodiversiteitsverlies. De publicatie in Interior Business Magazine, waarin ook IKEA het woord krijgt, deed veel stof opwaaien.
De documentaire begint met een historische achtergrond van IKEA, opgericht door Ingvar Kamprad in 1943. Het bedrijf groeide snel uit tot een wereldwijde meubelketen met een focus op goedkope, snel draaiende producten. Hout is een primair materiaal voor IKEA-meubelen, waarbij het bedrijf zich voorziet van hout uit verschillende landen, waaronder Zweden, Polen en Roemenië.
Deze documentaire wijst op verschillende problematische aspecten van de houtbevoorrading van IKEA. In Polen zou IKEA een deal hebben gesloten met de overheid om goedkoper hout te krijgen, zelfs in strijd met milieuvoorschriften. In Roemenië werd beweerd dat IKEA betrokken was bij het gebruik van illegaal gekapt hout. Monoculturele bosbouw, voornamelijk van dennensoorten, wordt ook genoemd als een praktijk die leidt tot bodemerosie en verlies van biodiversiteit.
De documentaire onderzoekt ook de rol van certificering, zoals FSC, waarbij wordt beweerd dat het vaak meer een symbolische daad is dan een bewijs van duurzaam bosbeheer. IKEA reageert op deze beschuldigingen door te stellen dat ze strenge controleprocedures hebben om ervoor te zorgen dat hun hout afkomstig is van verantwoord beheerde bossen.
Er wordt aandacht besteed aan de globalisatie van IKEA en de export van een uniforme westerse levensstijl naar verschillende culturen, samen met de politieke verstrengelingen van het bedrijf met Zweden. De documentaire toont ook de uitbreiding van monoculturen naar Zuid-Amerika, zoals in Brazilië, waar inheemse boomsoorten worden vervangen door snelgroeiende dennen, wat leidt tot ecologische problemen en conflicten met lokale gemeenschappen.
Deze kritiek roept de vraag op hoe IKEA zou kunnen reageren op deze kwesties. In een uitgebreide reactie op de documentaire benadrukt IKEA Zweden aan Interior Business Magazine haar inzet voor duurzaamheid, inclusief het planten van verschillende boomsoorten en het streven naar circulaire economiepraktijken. Het bedrijf wijst ook op initiatieven zoals buy-back en verkoopdiensten om de levensduur van producten te verlengen en afval te verminderen.
In conclusie biedt de documentaire een alarmerend beeld van de impact van IKEA’s activiteiten op het milieu, met name gericht op de houtbevoorrading. Terwijl IKEA beweert duurzaamheid hoog in het vaandel te dragen en maatregelen te nemen om deze problemen aan te pakken, roept de documentaire op tot verdere reflectie en actie om de ecologische voetafdruk van het bedrijf te verminderen en echt duurzame praktijken te omarmen.
