Billy, Expedit, Pax, Klippan en Malm. Stuk voor stuk zijn het namen van iconen van Zweedse meubelreus Ikea. De geliefde Scandinavische designs van Ikea zijn betaalbaar en overal ter wereld te verkrijgen. Toch is niet iedereen daar blij mee. Het bekende Duitse meubelmerk e15 probeert al sinds 2013 het bekende Malm bed van Ikea van de markt te krijgen. e15 is van mening dat Ikea met het Malm bed het Mo bed van e15  heeft nagemaakt.

Columnist Ruby Nefkens bespreekt de zaak.

Deze column verscheen eerder in Interior Business #18. Nooit meer iets missen? Abonneer je!

De bedden waar het om draait

Het Mo bed van e15 is in 1999 gedurende een proces van drie jaar ontworpen door Philipp Mainzer. Het bed heeft een strak minimalistisch design van hout. In januari 2002 werd het bed voor het eerst gepresenteerd op de meubelbeurs in Keulen (IMM Cologne). Vanaf 25 november 2002 staat het design als model geregistreerd in Duitsland.

Sinds 2003 brengt Ikea een vrijwel identiek bed frame onder de naam Malm op de markt. De succesvolle Malm serie van Ikea draait om slaapkamermeubels met een eenvoudig en strak design. Het Malm bed heeft net als de Mo een plat hoofd- en voetbord met een brede rand aan de zijkanten van het frame.

Het grootste verschil tussen de bedden zit ‘m in de prijs. Voor een Mo bed van e15, dat van massief hout is gemaakt, betaalt de consument € 3.500 terwijl het Malm bed voor een fractie van die prijs wordt verkocht.

Namaak of niet?

Voor de rechter doet Ikea geen moeite om te ontkennen dat de bedden nagenoeg identiek zijn. Het Duitse modellenrecht kent echter, net als het modellenrecht in de Benelux, een bepaling op basis waarvan een modelrechthebbende niet kan optreden tegen identieke ontwerpen die werden gerealiseerd voordat het model werd gedeponeerd. Ikea gooit het daarom op het feit dat zij al in 2001 een aan de Malm identiek bed frame ‘Bergen’ had ontworpen en gemaakt in samenwerking met een Pools bedrijf. Het Mo bed van e15 was toen nog niet op de markt, en dus kon Ikea het Mo bed niet hebben nagemaakt, aldus Ikea.

Met dit verweer wint Ikea de rechtszaak bij de rechtbank van Düsseldorf en ook het hoger beroep bij het Oberlandesgericht in Düsseldorf.

Bundesgerichtshof

e15 laat het er niet bij zitten en stapt naar de hoogste rechterlijke instantie in Duitsland: het Bundesgerichtshof. Dat blijkt een goede zet. Het Bundesgerichtshof heeft de uitspraak van het Oberlandesgericht in hoger beroep vernietigd en terugverwezen.

De reden? Ikea moet aantonen dat er serieuze en werkelijke voorbereidingen waren getroffen om het ontwerp uit 2001 te gaan verkopen. Ikea had aangetoond dat zij voorbereidingen had getroffen in Polen, maar volgens het Bundesgerichtshof hadden deze moeten plaatsvinden in Duitsland. Daarnaast worden alleen serieuze en werkelijke voorbereidingen in aanmerking genomen, die gericht zijn op het zo spoedig mogelijk gebruiken van het ontwerp. Dat is hier niet het geval omdat het Malm bed in 2003 op de markt is gebracht.

Ikea lijkt haar belangrijkste argumenten niet meer te kunnen gebruiken.

Grote kans dus dat e15 door het Oberlandesgericht in het gelijk wordt gesteld en Ikea een flinke schadevergoeding aan e15 moet betalen. Het wachten is nu op het Oberlandesgericht in Düsseldorf, dat naar alle waarschijnlijkheid dit jaar nog een beslissing zal nemen.